23 dec 2022, 26°25’N 7°25’W We spuiten. Er staat net een vijf, meer wind dan voorspeld. De halfwinder staat nog steeds en betaalt dividend. De snelheid varieert tussen de 7 en de 10 knopen. Een tikje onrustig, maar goed te doen. Gisteren vertrokken met de voorspelling van een paar dagen weinig wind, maar de halfwinder kon voor voldoende voortgang zorgen.
24 dec 2022, 10:42 UTC, 24°25’N 18°58’W Heerlijk zeilen. Op het moment varen we zuid (215°). We houden iets meer oost aan dan gewenst, in een poging morgen de windstilte te vermijden.
Vannacht gaat de boeg naar het zuidwesten, in een poging het laag te ontlopen dat ons achterna komt. Het laag beweegt van de Canarische eilanden de komende dagen richting Kaapverdië. Tegen die tijd willen we aan de westkant van het laag zitten, om daar de noordwestelijke winden te kunnen oppakken.
25 dec 2022, 23°10’N 21°22’W
Tijdens het nachtwachtelijk dommelen dringt een onaangename geur de neus binnen. Teleurstelling: de verse groenten hebben nu al hun beste tijd gehad. Nooit geweten dat de geur van rottende tomaten zo storend kon zijn. Een nachtelijk schoonmaakklusje, dus.
Einde middag begeeft het hulproer van de windvaanstuurinrichting het. Arie weet de dikke aluminium buis te verbuigen alsof het van plastic is. Dat was dus niet zo’n stevig roertje. De windvaan is niet meer bruikbaar is. Het sturen gaat dus noodgedwongen weer op de autopilot.
In ’t holst van de nacht, met een grommende zee achterop, begint het roer rare geluiden te maken. Geluiden die we niet kennen, daar houden we niet zo van. Zeker niet nu de windvaan vroeg in de oversteek er al de brui aan heeft gegeven. We checken de stuurinstallatie.
Na een snelle controle blijkt de bout van de autopilot los te zitten. Dat is een duidelijk probleem dat meteen verholpen moet worden. Eerst de schuur (achterberghok) ‘even’ leegruimen, want anders kunnen we niet bij de roerinstallatie. Onder andere de bijbootonderdelen moeten naar de kajuit worden verplaatst. In het stijle zeetje dat staat, is dat geen sinecure. Het levert dan ook wat krassen aan het interieur op.
Een half uur later kan de moer worden aangedraaid. In het donker, ondersteboven, onder in de boot gaan liggen sleutelen terwijl er een naar zeetje staat is nooit een feest, maar van zeeziekte geen spoor. Wat blijft is een luide tik bij het sturen. Hoe we ook zoeken, we vinden de oorzaak niet.
Het is niet direct een humeurverbeterend recept, binnen een halve dag problemen krijgen aan zowel de windvaan als de autopilot. De kust is ver weg, en we hebben nog dik twee weken te gaan. Beide contempleren we stilletjes het varen zonder zelfstuur, of – erger – zonder hoofdroer.
Maar zover is het nog niet. We houden een scherp oog op de autopilot en voorlopig controleren we iedere twee uur of de moer nog vastzit. Intussen staat het interieur nog vol met bootonderdelen en andere zaken, dus alles wordt er in de zeegang niet leefbaarder op. Volhouden maar.
27 dec 2022 12:00 UTC, 20°08’N 25°26’W Het weer is gelukkig wat rustiger geworden. De moer blijft vastzitten en de rare piepen zijn, nu de wind en golven wat zijn geminderd, bijna verdwenen.
In de nacht passeren we een aantal kleine bootjes. We zien ze niet, maar de AIS geeft aan dat ze er zijn. Er staat best wat wind, een dikke 6, maar de bootjes maken maar weinig voortgang. Ze lopen slechts 1 à 2 knopen. Dat kan geen boot onder zeil of motor zijn. Zouden ze dan roeien? Het blijft een raadsel. (Naschrift: inderdaad, het blijken oceaanroeiers te zijn die deelnemen aan de Talisker Whiskey Atlantic Challenge. Wat een helden.)
We koersen intussen zuidwest. Het schiet lekker op met een dagafstand van net geen 180 mijl. Dat dankzij de dikke zes die blijft doorstaan. Er raakt een karretje van het grootzeil los, we strijken het zeil om die te vervangen.
28 dec 2022 12:00 UTC, 20°08’N 25°26’W De harde wind blijft, evenals de golven. Het leven aan boord wordt beperkt door het gooi- en smijtwerk met de boot en een kajuit die volstaat met zooi die eigenlijk in de schuur hoort.
Noordelijke winden, west van het laag
29 dec 2022 1:16 UTC, 17°36’N 29°20’W Ondertussen zijn we in de buurt van de Kaap Verden gekomen. We verleggen onze koers naar het westen en varen nu eindelijk recht op ons doel af.
31 dec 2022 03:00 UTC
Warrige zee. Een golf en een windshift veroorzaken een klapgijp. De bulletalie schiet los, terwijl we een mooie metaalachtige twoeing-ing horen. We schijnen met de zaklamp en zien tot onze verbazing dat de kikker, waar de bulletalie aan vast zat, geheel van het dek is gerukt. Dat ding zat gelast!
19:43 UTC, 17°13’N 36°51’W Volgens de schatting zijn we over de helft. Vlotjes! We vieren het door cadeau’s open te maken met opschrift “halverwege de overtocht”.
1 jan 2023, 00:00 UTC Nieuwjaar? We zijn een beetje te bezig de boot varende te houden, in deze wind en zee.
2 jan 2023 We krijgen een orca naast de boot, herkenbaar aan z’n typische vin. Dit exemplaar heeft kennelijk niet gepraat met z’n Portugese vriendjes, de roeren worden met rust gelaten.
Intussen krijgen we ’s nachts steeds meer tropische buien. Dat is typisch: nabij de Kaap Verden is de lucht droog en dus blauw, maar zo halverwege de oversteek neemt de buiigheid toe. In de nacht zijn deze het meest actief: een windkracht 6-7 voor de bui uit, om onder de bui nog maar een paar knopen over te houden. Stel daar je zeilen maar eens op in. Het slapen wordt dan ook vaak onderbroken door een zeilwissel.
In de buien verbuigen we ons spiboompje, die later geheel zal breken. Die was eigenlijk ook een maatje te klein. Ook breken er zeillatten in het grootzeil.
De zee blijft hoog en stijl, en dat heeft niet alleen zijn weerslag op het tuig. De hoek op de golven (net niet haaks) geeft korte slingers aan de boot. Vaak gaat het in één seconde van boord tot boord. Normaal duurt zo’n roller vele seconden; nu, in dit zeetje, zijn het plotselinge klappen.
Zo’n klap komt onverwacht en gaat met enig geweld. Je moet je dus voortdurend vasthouden. Het effect is dat het lijkt alsof je de hele dag in een klimrek hangt. Het is te voelen in de spieren, na een dag of wat.
Slapen daarentegen gaat gek genoeg prima. De stabiele-zijligging-op-zee (knie optrekken, been strekken) is automatisme geworden, ook tijdens de slaap.
3 jan 2023 Het gaat lekker, we zitten onder de 1000 mijl van Bequia. De bout van de stuurautomaat blijft zitten, dus de kajuit wordt weer leefbaar gemaakt. Alle rommel gaat terug de schuur in.
We strijken het grootzeil en repareren de gebroken zeillatten, om erger te voorkomen. Bij een uitgebouwd grootzeil zijn de latten onontbeerlijk.
De geur van woestijn hing al een tijdje in de lucht, maar is nu ook te zien aan boord. Een lichte roestbruine kleur bedekt dek en zeilen, en de buitenhangende was. Best typisch, de de geur van Afrika zo ver op de oceaan.
Het wordt merkbaar warmer aan boord: de tropen dienen zich aan. Dat gebeurt gek genoeg niet door zuidelijker te koersen, maar juist westelijker. Pas een paar dagen voor de Carieb zal het naar de 30° C gaan…
6 jan 2023 23:00 UTC, 14°34’N 52°45’W Tijdens zo’n nachtwacht ben je niet altijd op z’n helderst, maar het lijkt erop dat we hier midden op de oceaan op een boei afgaan. Het is een ODAS boei, die weerdata levert om satellietmetingen mee te kunnen ijken. Gezien de diepte van de oceaan hier moet er dik vier kilometer ankerketting aan dat ding hangen. Zinkt-i dan niet?
Hoe dan ook, die boei ligt lelijk in de weg over deze boeg. Gijpen is nu geen optie, Syl ligt net lekker te tukken. Opletten dan maar. Na enige tijd daagt de gedachte dat de oceaan groot is, en de boei klein. Op het IJsselmeer zou je er zonder nadenken vlak langs varen. Hier op de lege oceaan is zo’n stipje op de kaart ineens een aandachtspunt. We varen er uiteindelijk binnen vier mijl langs. De Flash Yellow wordt niet eens gezien.
7 jan 2023 12:00 UTC, 14°12’N 54°14’W Het is interessant. Zo’n lange tocht over de oceaan vormt pas echt een test voor de boot. We hadden er toch al zo’n 6.000 mijl op zitten met de Berckemeyer, maar wekenlang voor de wind varen in squals leert ons toch weer nieuwe dingen. De krachten die op de boot spelen als je zo’n lange tocht maakt, zijn verbazend. Er gaat weer veel kapot. De boot en jezelf heel houden, hoe doe je dat het best?
Het is wikken en wegen, als de wind zo recht van achteren komt als op deze tocht. Probleem, als altijd op de oceaan, zijn de golven. Voor de wind die we hebben (5-7 Bf), zijn die best pittig: 4m en kort, we rollen vaak van boord tot boord binnen een seconde(!). Dat is zwaar voor het tuig.
De koers die we moeten aanhouden richting Bequia (263°) is bijna plat voor de wind. Op onze vorige boot, een Spirit 36, ging de fok te loevert, en, als het kon, de spinnaker omhoog. Plat voor de wind varen was dus een redelijk snelle koers.
In het begin vervallen we nog in onze oude gewoonte: we bomen de fok uit. Een slaande fok levert een gebroken spiboom op, een klapgijp vermindert de hoeveelheid kikkers aan boord. Dat moet dus anders.
De Berckemeyer is eigenlijk ontworpen om af te kruisen. Niet dat we niet plat voor de wind kunnen varen – dat gaat dankzij het forse grootzeil eigenlijk heel goed en best snel – maar afkruisen is in principe sneller.
Echter, als golven de druk uit de zeilen gooien, is afkruisen niet zo zinvol meer. Òf de fok is maar een deel van de tijd gevuld (langzamer, klappen), òf de afkruishoek wordt te groot (langere weg af te leggen). We testen, rekenen en puzzelen op de beste koers.
We leren weer wat lessen. Geen fok te loevert op deze boot, zoals we de eerste helft van de tocht nog doen. Afhankelijk van de staat van de golven varen we onder kleine hoek voor de wind, enkel op grootzeil (heel rustig, zonder fok en spiboom). De kleine hoek op de wind voorkomt een klapgijp. Bij relatief rustige zee kruisen we af, een graad of dertig van de ware wind. Dat is stabiel en snel.
Zeilhandelingen beperken zich nu voornamelijk nog tot het inrollen van de fok, of af en toe een rif zetten. Dat laatste is niet heel vaak nodig: voor de wind houden we vol grootzeil tot een knoop of 20.
9 jan 2023 2:30 UTC We krijgen al een tijd iedere nacht gratis verse vis aan dek. Veelal zijn het vliegende vissen, die je overdag inderdaad overal ziet vliegen. Soms is het een forse inktvis, in een zwarte vlek eigen inkt die de stress van de laatste momenten weergeeft.
Deze nacht maken ze het wel erg bont. Geroffel op de romp. Een partij vliegende vissen probeert de boot te ontwijken. Eén pechvogel weet door een openstaand luik te vliegen en in de bak van de kaartentafel te landen. Voor geen van de partijen leuk. De slaapdronken schipperse heeft een schoonmaakklusje.
5:30 UTC Dit keer is het geen boei, maar Barbados, dat lelijk in de weg ligt. We hebben een tijd over de stuurboordsboeg gevaren, met het plan in de loop van de nacht te gijpen om Barbados aan de noordkant te passeren.
De nachtwacht was onverwacht makkelijk geweest. Het weer was rustig en er konden hazeslaapjes gedaan worden. Wekker zetten op tien minuten, om je heen kijken, wekker zetten op…
Zo was de wacht voorbij gegaan en werd er pardoes niet meer op de kaart gekeken. We komen iets dichterbij Barbados dan bedoeld. Gijpen dan maar. Er moet nu iets meer worden opgestuurd, maar dat komt de snelheid alleen maar ten goede. Eindelijk weer eens tegen de acht knopen. Met dat voor de wind varen komt een mens niet echt aan z’n snelheid…
10 jan 2023 06:44 UTC, 13°06’N 61°09’W Bequia verschijnt als een donkere homp aan de horizon. Er is geen enkel licht te zien, geen straatverlichting, geen huizen, geen navigatielicht. Alleen een volle maan. Het voorziet de aanloop van mysterie en magie.
Onder donker Bequia komen kruidige tropische geuren ons tegemoet. Een bijzonder moment, na zo’n tijd op zee. Je staart drie weken hoopvol naar de horizon en dan blijkt het er echt te liggen, die tropen.
De wind dooft langzaam uit, hier achter het eiland. We blijven nog even rustig op zeil verder gaan. De aankomst is perfect zo. Helemaal aan het eind van de nacht, het begint voorzichtig te dagen, valt het anker in de baai.
Trip: 2.966 nm, duur: 18 dagen en 20 uur (kleine 160 nm per dag)
Logstand: 6.350 nm
Comentários