Bayona, 17 september 2022 We zijn klaar voor vertrek. De tocht naar Lissabon staat op stapel, waar we over een paar dagen een afspraak hebben. Nog even het buikje volgooien met diesel, want die zouden we wel eens nodig kunnen hebben. Er wordt rustig weer en weinig wind voorspeld. Misschien een saaie, maar in elk geval geen moeilijke tocht. Wat kan er verder nog misgaan?
Op de vertrekkers-appgroep gonst het intussen van de berichten over de orca’s. Gisteren waren er twee boten in de problemen gekomen door aanvallen van orca’s (interacties, volgens de autoriteiten). Eén boot komt in moeilijkheden recht bij ons voor de deur, op 10 mijl van Bayona. De andere boot blijkt een Nederlands jacht te zijn, bekenden van de app-groep. De foto’s tonen een afgebroken roer dat naast de boot in zee drijft. Da’s een behoorlijke interactie. Beide boten worden door de kustwacht binnengesleept.
Het begint vrij serieus te worden met die beesten. Vandaag, op de dag van ons vertrek richting Lissabon ziet een vertrekker die we kennen ze door de haven zwemmen, een ria verderop. Als we naar buiten varen, aan het eind van de middag, een vin en een rug, op 50m afstand. Dat was wel een hele grote dolfijn. ’t Zou toch niet?
Een uur later buiten op zee komt de marifoon tot leven. Een jacht vraagt assistentie vijf mijl onder Finisterre: weer orca’s. Leuk, wij zijn net buiten. Het lijkt een beetje op een loterij. Een blik op MarineTraffic (handig, internet op zee) leert dat er behoorlijk wat andere boten onderweg zijn. Bijna iedereen kruipt tegen de kust aan, het hele Atlantische stuk van de grens van Spanje tot aan Lissabon vaart alles binnen een paar mijl van de kust. De theorie is dat de beesten op diep water blijven.
Ons lijkt dat een beetje kras. Ten eerste: ze komen blijkbaar ver de ria’s in. We checken ook nog even de ‘orca-interactiekaarten’ online. Ook daar, best wat ‘interacties’ dicht bij de kust.
Tja, wat moet je er mee? Op het moment varen we op de motor. Dat lijkt ons hetzelfde als adverteren waar je te vinden bent. Er staat echter geen wind, dus we hebben geen keus. Het andere dat we kunnen bedenken is de dieptemeter. Die pingt met sonar, dus dat zou onder water ook wel eens goed te horen kunnen zijn.
Een uurtje later: wind. Heerlijk, dan kan de code zero erop en de motor uit. We kijken elkaar even aan: zullen we de dieptemeter er uit trekken? Dat lijkt ons geen kwaad kunnen. We gaan in stealth mode. Nu moeten ze ons eerst maar eens kunnen vinden. De zee is groot en wij zijn klein…
Onze boot loopt overigens weinig gevaar, denken we. Ten eerste is die van stevig alu, inclusief de roeren. Wellicht dat er een roestang breekt en we stuurloos zouden kunnen raken? Maar zelfs als de roerconstructie zou gaan lekken: er zit een waterdicht schot tussen de roeren achterin en de rest van de boot. Moet gek lopen willen we niet blijven drijven.
De app-groep blijft intussen nog lekker doorgonzen. Er verschijnen zelfs onderwaterfilmpjes van de schade aan de boten. Ze houden de vaart erin, in ons app-groepje. Er onstaat een discussie over verdedigingsmaatregelen. Sommige boten hebben zelfs een orca-pakketje met pinger en vuurwerk aan boord. Kun je dat die arme beesten wel aandoen? Het eerste vierletterwoord volgt rap daarna. Bij deze deelnemer moet je niet aan z’n boot komen…
Intussen is het erg lekker zeilen. Het is zo rustig dat we zelfs nog even onder de douche springen. Zo zijn zeetochten nog wel uit te houden. Apart gevoel trouwens, een badkamer die zachtjes heen en weer wiegt.
De avond nadert. We gaan de grens bij Portugal over en… ja hoor: we zitten weer in lobster pot alley. Zo noemden we dit stuk kust in ons vorig rondje, en dingen blijken niet veranderd. Ook nu weer overal staken met zwarte vlaggetjes, terwijl we de nacht in zeilen. Af en toe zie je op het laatste moment er een langs de romp schieten. We hebben het leren negeren...
Logstand Lissabon: 2.369 nm
Naschrift Slechts enkele weken later krijgt een bevriende boot voor de Portugese kust, een dag of wat nadat wij er zelf voorbij varen, bezoek van een groep Orca’s. De ‘interactie’ duurt slechts vijf minuten maar is genoeg om het roer te ontzetten. Een Nederlands fregat dat meedoet aan een NAVO-oefening schiet te hulp om met behulp van de sonar de beesten oorpijn te bezorgen. Of dat ook echt gewerkt heeft is onbekend, de orca’s blijven daarna in elk geval weg. Uiteindelijk blijkt de schade zodaning dat een verblijf van een maand op de kant voor reparatie nodig is. Een orca-overval is dus these days niet een denkbeeldig scenario. Een handvol Nederlandse boten loopt najaar 2022 schade op. Hoeveel waren er onderweg dit najaar, misschien één à tweehonderd? De kans op ellende zit in dat geval in de orde van grootte van een procent. Niet weinig.